การบำบัดด้วยออกซิเจนความกดบรรยากาศสูง(Hyperbaric Oxygen Therapy) เป็นวิธีการรักษาผู้ป่วยด้วยการให้หายใจด้วยออกซิเจนบริสุทธิ์ 100% ในขณะที่ผู้ป่วยเข้าไปอยู่ใต้สภาพความกดบรรยากาศสูงของเครื่องปรับความกดบรรยากาศสูง (Hyperbaric Chamber) ที่มีมากกว่า 1 บรรยากาศ ส่งผลให้ร่างกายได้รับออกซิเจนในปริมาณที่สูงกว่าเมื่อเทียบกับการให้ออกซิเจนที่มีความกดบรรยากาศมากขึ้นหลายเท่า
HBOT สามารถช่วยรักษาโรคอะไรได้บ้าง?
สภาวะของโรคที่สามารถรักษาได้โดยเครื่องปรับความกดบรรยากาศสูง ระบุโดย UHMS (Undersea and Hyperbaric Medical Society) มีดังต่อไปนี้
- Decompression Sickness : ภาวะที่เนื้อเยื่อทำงานผิดปกติ ถูกรบกวนจากฟองก๊าซไนโตรเจนจากการดำน้ำ
- Air or Gas Embolism : ภาวะการอุดตันของฟองอากาศหรือก๊าซไนโตรเจนในกระแสเลือด
- Carbon monoxide poisoning : ภาวะที่เกิดจากพิษของก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์
- Gas gangrene : ภาวะเนื้อตายที่เกิดจากการติดเชื้อ ส่วนมากมักพบในผู้ป่วยเบาหวาน
- Refractory Osteomyelitis : โรคติดเชื้อของกระดูกชนิดเรื้อรัง
- Crush injury : แผลฉกรรจ์ที่เกิดจากอุบัติเหตุ
- Thermal Burns : แผลไฟไหม้หรือน้ำร้อนลวก
- Non-healing wounds : แผลเบาหวาน, แผลเรื้อรังจากการขาดเลือด
- Radiation Tissue Damage : แผลเรื้อรังจากการฉายรังสี
- Exceptional Blood Loss – Anemia : ภาวะโลหิตจางขั้นรุนแรง
- Skin Grafts & Flaps : การปลูกถ่ายผิวหนังและกล้ามเนื้อ
- Brain Abscess : ฝีในสมอง
- Necrotizing Soft Tissue Infection : การติดเชื้อและมีการตายของเนื้อเยื่อ
- Sudden sensorineural hearing loss : ประสาทหูเสื่อมชนิดเฉียบพลัน หรือ หูดับ
ระยะเวลาในการรักษา
การรักษาด้วยวิธี HBOT ครั้งหนึ่ง ใช้เวลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง จำนวนครั้งในการรักษาขึ้นกับชนิดของโรคและพยาธิสภาพที่แตกต่างกันไป
ประโยชน์ที่ได้รับ
- สามารถแก้ไขภาวะการขาดออกซิเจนได้ ซึ่งอาจเกิดได้จากหลาย ๆ สาเหตุ
- รักษาอาการบวมของเนื้อเยื่อที่เกิดจากการบาดเจ็บ,การบวมของสมองและบาดแผลต่าง ๆ ฯลฯ
- เพิ่มประสิทธิภาพให้เม็ดเลือดขาวกำจัดเชื้อโรคได้ดีขึ้น ลดภาวะการติดเชื้อ
- กระตุ้นเซลล์เนื้อเยื่อพวกไฟโบรบลาสต์ ให้สามารถสมานแผลได้เร็วยิ่งขึ้น
- กระตุ้นให้มีการสร้างเส้นเลือดฝอยขึ้นใหม่ ส่งผลให้มีเลือดไปเลี้ยงส่วนที่เป็นแผลมากขึ้น โดยเฉพาะแผลเรื้อรังจากการเป็นเบาหวาน, เส้นเลือดตีบตัน, แผลที่เกิดจากการฉายรังสีทำให้แผลหายเร็วขึ้น
- ต้านการติดเชื้อ ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคหลาย ๆ ชนิด ทั้งแบคทีเรียและรา ช่วยรักษาโรคติดเชื้อได้
- กระตุ้นให้เกิดเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cells) ในกระแสเลือด เพื่อช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่บาดเจ็บ
การเตรียมความพร้อมก่อนบำบัดด้วยออกซิเจนความกดบรรยากาศสูง
- รักษาความสะอาดทั่วไปของร่างกาย
- ไม่ควรอดนอนหรือออกกำลังกายมากเกินไปมาก่อน
- กรณีมีไข้ เป็นหวัด อ่อนเพลียมาก ท้อเงสีย หรือมีอาการทางโรคภูมิแพ้ หรือโรคที่ต้องห้ามเข้ารับการรักษา ควรแจ้งให้เจ้าหน้าที่ทราบก่อน
- ผู้ที่มีฟันปลอมชนิดถอดออกได้ ให้ถอดออกก่อนเข้าเครื่อง
- สามารถปรับความดันภายในช่องหูได้ดี
- งดสูบบุหรี่ก่อนเข้าเครื่องปรับความดันบรรยากาศสูงอย่างน้อย 4 ชั่วโมง
- รับประทานอาหารได้ตามปกติ งดการดื่มน้ำอัดลมหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- รับประทานยาตามที่แพทย์สั่งได้ตามกำหนด
- สวมใส่ชุดเสื้อผ้าตามที่โรงพยาบาลกำหนด และต้องเป็นผ้าฝ้ายที่สะอาด ห้ามใช้ผ้าใยสังเคราะห์อื่น ๆ
- ไม่ใช้เครื่องสำอางค์ โลชั่น น้ำหอม แป้ง น้ำมันใส่ผม สเปรย์ฉีดผม รวมทั้งยาทาภายนอกที่มีส่วนผสมของน้ำมันหรือ Vaseline
- ไม่นำพาวัตถุเชื้อเพลิงใด ๆ ที่อาจก่อให้เกิดการลุกไหม้ เกิดไฟฟ้าสถิต เกิดความร้อน เช่น นิตยสาร ไฟแช็ค โทรศัพท์มือถือ รวมทั้งน้ำมันหอมระเหยเข้าไปภายใน(เครื่องปรับความกดบรยยากาศสูง)
- ภายหลังการบำบัดเครื่องปรับความกดบรรยากาศสูง ควรพักผ่อนให้เต็มที่ กรณีเดินทางด้วยเครื่องบินไม่ควรบินก่อน 72 ชั่วโมง
- ควรมาตามเวลาที่นัดหมาย กรณีที่มาไม่ได้กรุณาแจ้งให้เจ้าหน้าที่รับทราบ