เทคนิคการรักษาโรคหลอดเลือดสมองด้วยการฉีดสีหลอดเลือดสมองโดยไม่ต้องผ่าตัด

การฉีดสีหลอดเลือดสมอง (Cerebral Angiography)เป็นการศึกษาหลอดเลือดของส่วนคอ และหลอดเลือดส่วนสมอง เพื่อการตรวจวินิจฉัยความผิดปกติของหลอดเลือดชนิดต่างๆ เช่น หลอดเลือดสมองโป่งพอง (Cerebral Aneurysm) หลอดเลือดสมองเชื่อมต่อกันอย่างผิดปกติ (Arterio-Venous Malformation/Fistula) ตลอดจนการวินิจฉัยระดับหลอดเลือดฝอย และหลอดเลือดดำ Venous Anomaly การฉีดสีหลอดเลือดในสมัยก่อน จะใช้วิธีการฉีดสี และถ่ายภาพเอกซเรย์เป็นครั้ง ทำให้ภาพที่ได้ยังไม่ชัดเจนมากนัก ขึ้นกับความเร็วของการถ่ายภาพ และความคลาดเคลื่อนของภาพอีกด้วย ปัจจุบันเทคโนโลยีการฉีดสีหลอดเลือดสมองมีความก้าวหน้าอย่างยิ่ง ได้เปลี่ยนการฉีดสีหลอดเลือดสมองปกติ เป็นการฉีดสีแบบลบภาพกระโหลกศรีษะออก ตลอดจนการใช้ระบบบันทึกภาพแบบดิจจิตัล รวมถึงการทำภาพสามมิติได้อีกด้วย Digital subtraction 3D cerebral angiography

การวินิจฉัยหลอดเลือดสมอง ด้วยวิธีการฉีดสีหลอดเลือดสมองโดยตรงนั้น Digital Subtraction Cerebral Angiography จัดเป็นวิธีการตรวจวินิจฉัยหลอดเลือดส่วนสมองและคอชนิดมาตรฐานที่สุดในปัจจุบัน เพื่อให้ได้ข้อมูลการตรวจวินิจฉัยอย่างครบถ้วน ประโยชน์ที่ได้รับจากการทำการตรวจวินิจฉัยชนิดนี้คือ สามารถวินิจฉัยหลอดเลือดเพื่อค้นหาความผิดปกติ ว่าหลอดเลือดสมองมีภาวการณ์แตก อุดตัน โป่งพองหรือไม่ และสามารถให้การรักษาได้ในคราวเดียวกัน โดยให้ผลการวินิจฉัยที่แม่นยำ สามารถรักษาได้ทันการ ประหยัดเวลา และฟื้นตัวเร็ว

วิธีการฉีดสีหลอดเลือดสมอง (Digital Subtraction Cerebral Angiography) แพทย์จะทำการใส่สายสวนหลอดเลือด (Catheter) ที่ต้นขาหรือต้นแขนขึ้นไปถึงหลอดเลือดส่วนคอและสมอง จากนั้นทำการฉีดสารทึบแสงผ่านสายสวนเข้าไปยังหลอดเลือดทีละเส้น ดูความผิดปกติหลอดเลือดแดง หลอดเลือดฝอย และหลอดเลือดดำตามลำดับ เพื่อตรวจหาความผิดปกติ โดยผ่านหน้าจอเอกซเรย์และทำการบันทึกไว้ โดยผู้ป่วยจะมีความรู้สึกเจ็บเพียงเล็กน้อยเหมือนแทงเข็มน้ำเกลือทั่วไป ขณะฉีดสีหลอดเลือดสมองผู้ป่วยอาจมีอาการร้อนบริเวณใบหน้าบางครั้งเท่านั้น

ข้อดีของการวินิจฉัยด้วยวิธีนี้จะสามารถทำการตรวจวินิจฉัยในหลอดเลือดสมองได้อย่างชัดเจนที่สุด เมื่อเทียบกับการตรวจวินิจฉัยด้วยวิธีอื่นๆ เช่นการตรวจด้วยเครื่องซีทีสแกน (CT Scan) หรือตรวจด้วยเครื่องเอ็มอาร์ไอ (MRI) เป็นต้น ในผู้ป่วยบางรายที่พบความผิดปกติจากภาพเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือเอ็มอาร์ไอนั้น อาจพบว่าไม่ใช่ของจริงก็เป็นได้ (False positive)

ปัจจุบันสามารถใช้วิธีการทำด้วยเครื่อง เอกซเรย์แม่เหล็กไฟฟ้า เอ็มอาร์ไอ เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ CT ซึ่งพบว่าในเครื่องที่เป็นรุ่นใหม่สามารถให้การวินิจฉัยโรคได้เทียบเท่าใกล้เคียงกับการฉีดสีหลอดเลือดสมองได้ถึงร้อยละ 80 แต่อย่างไรก็ตามก็ยังจัดว่าไม่ใช้วิธีมาตรฐาน ดังนั้นหากพบว่ามีการผิดปกติของหลอดเลือดสมองโดยวิธีการดังกล่าวอาจมีความจำเป็นที่ต้องมาฉีดสีหลอดเลือดสมองโดยตรงอีกครั้ง

ภาพผู้ป่วย แสดงอาการของตาโปน ซึ่งได้รับการวินิจฉัย จากภาพเอกซเรย์ CT Scan

จากภาพผู้ป่วยแสดงอาการของตาโปน ซึ่งได้รับการวินิจฉัย จากภาพเอกซเรย์ CT Scan พบหลอดเลือดดำใหญ่โป่งพองผิดปกติในกระบอกตาขวา (Superior ophthalmic vein dilatation) ต่อมาได้รับการฉีดสีหลอดเลือดสมองโดยตรง Digital Subtraction Cerebral Angiography เพื่อการวินิจฉัยโรค พบว่ามีหลอดเลือดแดงรั่วเชื่อมต่อกับหลอดเลือดดำตาขวาผิดปกติ (Carotid-cavernous fistula) และในคราวเดียวกันได้ให้การรักษาด้วยการอุดรอยรั่วของหลอดเลือด ด้วยขดลวด ทำให้ผู้ป่วยไม่มีอาการตาโปนแดง และสายตากลับสู่ภาวะปกติภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง โดยไม่ต้องให้การดมยาสลบ หรือผ่าตัด

ภาพการฉีดสีหลอดเลือดสมอง Digital Subtraction Cerebral Angiography ชนิดสามมิติ

ภาพการฉีดสีหลอดเลือดสมอง Digital Subtraction Cerebral Angiography

ภาพขดลวดที่ใช้อุดหลอดเลือดแดงในสมองรั่ว

วิธีการฉีดสีหลอดเลือดสมอง (Digital Subtraction Cerebral Angiography) เหมาะกับใคร

1.ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดคาโรติด (Carotid Disease) ส่งผลให้เกิดอาการอ่อนแรง/อัมพาต ชั่วคราว หรือถาวร โดยอาจมีอาการดังนี้

• อาการชาครึ่งชีก
• หน้าเบี้ยว
• การทรงตัวไม่ดี
• แขนขาอ่อนแรง

2.ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน (Acute Stroke) เช่นหลอดเลือดสมองตีบ/อุดตัน หรือแตก โดยอาจมีอาการดังนี้

• ปวดศรีษะรุนแรง
• ใบหน้าแขนขาอ่อนแรง ครึ่งซีก
• สับสนอย่างเฉียบพลัน
• มีปัญหาการพูด
• ใบหน้าเบี้ยว มุมปากตก
• ตามองเห็นผิดปกติข้างเดียวหรือ สองข้าง
• มองเห็นภาพซ้อน
• กลืนลำบาก
• ไม่รู้สึกตัว

3.ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของใบหน้า โดยอาจมีอาการดังนี้

• เลือดกำเดาไหลไม่หยุด
• มีปานบริเวณใบหน้า
• มีเนื้องอกของโพรงจมูกและใบหน้า

เรียบเรียงโดย นพ. จักรี ธัญยนพพร ประสาทศัลยแพทย์ และศัลยแพทย์หลอดเลือดสมอง รพ. สุขุมวิท

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่: ศูนย์ศัลยกรรม
ชั้น 1 โรงพยาบาลสุขุมวิท
โทร. 02-391-0011 ต่อ 110, 111

ติดตามรับข้อมูลข่าวสารอัพเดทจากทางโรงพยาบาล: